Weet je waar de bij vandaan komt?
Wetenschappers menen dat bijen al zo’n 35 miljoen jaar geleden op aarde leefden. Daar is veel interessants over gepubliceerd, maar mooier nog zijn de mythologische verhalen.
In Mythos vertelt Stephen Fry het prachtige verhaal van hoe de honingbij een sociaal wezen werd en hoe ze haar angel kreeg. Ter gelegenheid van zijn huwelijk met Hera, schreef de Griekse Oppergod Zeus een wedstrijd uit: wie het beste en meest originele bruiloftsgerecht kon bedenken, mocht hem om een gunst vragen… De winnaar was de ogenschijnlijk bescheiden bijdrage van een verlegen klein schepsel genaamd Melissa.
Melissa
“Gevreesde heer, ik ben blij dat u mijn delicatesse lekker vindt, maar ik moet er meteen bij zeggen dat het heel veel moeite kost om die te maken. Ik moet van bloem naar bloem vliegen om de nectar in het binnenste te verzamelen, en ik kan steeds maar een heel klein beetje opzuigen en vervoeren. De hele dag moet ik nectar zoeken, drinken en terugkeren naar mijn nest, nectar zoeken, drinken en terugkeren naar mijn nest. Zo leg ik enorme afstanden af. En ook dan heb ik aan het eind van de dag maar een minieme hoeveelheid nectar, die ik via mijn geheime proces kan omzetten in de delicatesse die u zo behaagt. Voor het vullen van de kleine amfora in uw hand heb ik vierenhalve week nodig gehad. Dus u begrijpt vast wel dat het een arbeidsintensief proces is. De geur van honing is zo intens, zo ravissant en zo onweerstaanbaar dat velen mijn nest komen plunderen. En dat doen ze straffeloos, want ik ben maar klein, en het enige wat ik kan doen is boos zoemen en aandringen op hun vertrek. Een hele week werk kan verloren gaan als een wezel één keer zijn poot erin steekt of een berenjong één lik neemt. Dus mag ik een wapen hebben, Majesteit? Een dodelijk wapen, dat iedereen die mijn kostbare voorraad honing probeert te stelen het leven beneemt.’
Zeus fronste zijn wenkbrauwen, donker en dreigend. Net als andere drukbezette, belangrijke lieden moest Zeus niets hebben van moeilijk gedoe of zelfmedelijden. Dus dit malle kleine vliegding wilde een dodelijke angel? Hij zou haar een poepje laten ruiken.
‘Ellendig insect!’ tierde hij. ‘Hoe durf je zo’n monsterlijke beloning te vragen. Een talent zoals het jouwe moet met anderen gedeeld worden, en niet gierig voor jezelf worden gehouden.
‘Maar,’ zei Zeus, terwijl hij zijn hand ophief, ‘van nu af aan wordt het verzamelen van honing je gemakkelijker gemaakt, want ik verordonneer dat je dat niet langer in je eentje hoeft te doen. Je zult koningin worden van een hele kolonie, een zwerm productieve onderdanen. Bovendien zal ik je een dodelijke en ook pijnlijke angel geven.’
Verheugd verhief Melissa haar vleugels.
‘Maar,’ zo ging Zeus door, ‘de steek van die angel zal weliswaar pijnlijk zijn voor de gestokene, maar dodelijk voor jou en je soort. Aldus beschik ik.’
Meli is nog steeds het Griekse woord voor honing en het is waar dat voor een bij steken een suïcidale optie is.
Het is ook waar dat de wetenschappelijke naam voor de orde van de insecten waartoe de honingbij behoort Hymenoptera is, het Griekse woord voor huwelijksvleugels.”